تفاوت وتکرار بر اساس ریزوم در معماری نما در شهرها با تمرکز بر اندیشه ژیل دلوز
کلمات کلیدی:
ژیل دلوز, تفاوت, تکرار, ریزم, معماری نما, شهرچکیده
نما در معماری شهری در سال‌های اخیر از سطحی صرفاً تزئینی به عنصری هویتی و ارتباطی بدل شده است که می‌تواند میان فضای خصوصی و عمومی، و میان فرد و جامعه نقش واسطه‌ای ایفا کند. در پژوهش حاضر، تلاش شده است تا با بهره‌گیری از مفاهیم فلسفی ژیل دلوز شامل «تفاوت»، «تکرار» و «ریزم»، رویکردی نوین برای تحلیل و طراحی نماهای شهری ارائه شود. اهمیت این مفاهیم در آن است که از یک‌سو «تفاوت» به‌عنوان نیرویی مولد و خلاق، امکان گسست از یکنواختی و خلق تنوع را در نماها فراهم می‌سازد و از سوی دیگر، «تکرار» در معنای دلوزی خود نه تقلید مکانیکی بلکه بازآفرینی خلاق است که می‌تواند پیوندی میان وحدت و تنوع برقرار کند. همچنین، مفهوم «ریزم» به‌مثابه ساختاری افقی، شبکه‌ای و غیرخطی، زمینه‌ای برای درک دموکراتیک‌تر از فضاهای شهری و تعامل سیال میان نماها و بافت شهری ایجاد می‌کند. مطالعه تطبیقی نمونه‌های معماری جهانی از جمله آثار زاها حدید، فرانک گری و معماری پارامتریک، همراه با بررسی وضعیت نماهای شهری در ایران، نشان می‌دهد که می‌توان از رهگذر اندیشه دلوزی به الگویی ترکیبی دست یافت که هم ریشه در سنت دارد و هم پاسخ‌گوی نیازهای معاصر است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که چنین الگویی می‌تواند نه تنها ارزش زیبایی‌شناختی نماها را ارتقا دهد بلکه پیامدهای اجتماعی مهمی چون تقویت هویت جمعی، دموکراتیزه کردن فضا و بازاندیشی نسبت میان معماری و شهروند را نیز به دنبال داشته باشد.
دانلودها
مراجع
1. Farhadi M. Aesthetics of Contemporary Architecture. Tehran: Shahid Beheshti University Press; 2019.
2. Deleuze G. Difference and Repetition. New York: Columbia University Press; 1994.
3. Deleuze G. Nietzsche and Philosophy. New York: Columbia University Press; 1983.
4. Deleuze G. Cinema 2: The Time-Image. Minneapolis: University of Minnesota Press; 1989.
5. Deleuze G, Guattari F. A Thousand Plateaus: Capitalism and Schizophrenia. Minneapolis: University of Minnesota Press; 1987.
6. Hadid Z. Zaha Hadid: Complete Works. London: Thames & Hudson; 2002.
7. Lynn G. Animate Form. New York: Princeton Architectural Press; 1999.
8. Boundas C. The Deleuze Reader. New York: Columbia University Press; 1993.
9. Hejazi MR. Parametric Architecture and Poststructuralist Theories. Tehran: Jihad Daneshgahi Press; 2017.
10. Koolhaas R. S, M, L, XL. New York: Monacelli Press; 1995.
11. Eisenman P. Eisenman Inside Out: Selected Writings, 1963–1988. New Haven: Yale University Press; 2004.
12. Deleuze G. Cinema 1: The Movement-Image. Minneapolis: University of Minnesota Press; 1986.
13. Patton P. Deleuze: A Critical Reader. Oxford: Blackwell; 1996.
14. Marks J. Gilles Deleuze: Vitalism and Multiplicity. London: Pluto Press; 1998.
15. Bogue R. Deleuze on Music, Painting and the Arts. London: Routledge; 2003.
16. Rajchman J. The Deleuze Connections. Cambridge, MA: MIT Press; 2000.
17. Wigley M. The Architecture of Deconstruction: Derrida’s Haunt. Cambridge, MA: MIT Press; 1993.
18. Mohammadi R. Philosophical Roots of Contemporary Architecture: From Deleuze to Derrida. Tehran: Research Institute of Art and Culture; 2021.
19. Bottomore T. Theories of Modern Society. Cambridge: Polity Press; 1981.
20. Guattari F. Chaosmosis: An Ethico-Aesthetic Paradigm. Bloomington: Indiana University Press; 1995.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Behrang Majidi (Author); Zoleykha Azhdarian Shad; Hossein Ardalani (Author)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
