مطالعه تطبیقی شناسایی عوامل موثر در ارتقاء کیفیت محیطی محلات شهری با تاکید بر هویت مکانی از دیدگاه شهروندان و مهندسین طراح (نمونة موردی: محلة قصرالدشت شیراز)
کلمات کلیدی:
کیفیت محیطی, هویت مکانی, مهندسین طراح, محله, شهروندانچکیده
امروزه بحث کیفیت به یکی از مباحث جدید در معماری و شهرسازی امروز تبدیل گردیده است. هویت مکان و بهکارگیری مؤلفههای آن، ارتقاء کیفیت محیط شهری را بههمراه خواهد داشت. لذا ارزیابی وضعیت کیفی این محیطها، از جمله محلات شهری و میزان رضایت و استفاده از این مکانها و همچنین تلاش برای ارتقاء تعاملات اجتماعی تمامی ذینفعانِ اینگونه محیطهای شهری امری ضروری است. هدف از این پژوهش، مطالعه تطبیقی شناسایی عوامل موثر در ارتقاء کیفیت محیطی محلات شهری با تاکید بر هویت مکانی از دیدگاه شهروندان و مهندسین طراح میباشد. محدودة انتخابشده در این تحقیق، محلة قصرالدشت شهر شیراز میباشد که یکی از محلات قدیمی واقع در شهر شیراز است. برنامه ریزان شهری معتقدند که کیفیت محیط و مکان یک مفهوم اصلی برای برنامه ریزی منطقه ای و اجتماعی است و با مفاهیمی همچون کیفیت زندگی، تنوع فضای اجتماعی، ویژگیهای فیزیکی، فعالیت ها، وابستگیهای مکانی و هویت شهری در ارتباط است. شناخت رابطة بین انسان با مکان، از ملزومات موردنیاز در پی بردن به هویت مکان و عناصر آن و ارتقاء کیفیت محیط شهری با استفاده از مؤلفههای آن میباشد. در این مقاله، باتوجه به تعاریف، مفاهیم، و معیارهای کیفیت محیطی و در نظرگرفتن مراحل شکلگیری هویت مکانی، شاخصهای مؤثر در کیفیت مکانی گردآوریشده و درنهایت باتوجه به آنها، به استخراج شاخصهای موردنظر در پژوهش و بومیکردن آنها پرداخته شده است. باتوجه به مطالعات صورتگرفته در فضای موردنظر معیارها به سه دستة کلی عوامل کالبدی، عوامل فعالیتی، عوامل معنایی تقسیم شدهاند. برای عوامل معنایی ملاحظه شد که معیار پیداکردن مسیر بیشترین تأثیر را از دید پاسخدهندگان بر ارتقاء کیفیت محیطی داشته است. برای عوامل فعالیتی ملاحظه شد که جریانداشتن زندگی پس از غروب در محله بیشترین تأثیر را از دید پاسخدهندگان بر ارتقاء کیفیت محیطی داشتهاست و برای عوامل کالبدی و فیزیکی، ارتباط فیزیکی بیشترین تاثیر را بر ارتقاء کیفیت محیطی داشته است. جامعة آماری تحقیق، شامل 306 نفر از ساکنان واحدهای مسکونی محلة قصرالدشت شیراز و تعداد 30 نفر از مهندسین طراح میباشند که با روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدهاند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات پرسشنامه از نرم افزار آماری SPSS استفاده شده و از آزمون فریدمن برای رتبهبندی و میزان اهمیت معیارها در ارتقاء کیفیت محله استفاده شده است.
دانلودها
مراجع
1. Shabani MM, Mansouri SA, Barati N. Employing Local Components of Place to Increase Social Interactions in the Navab Residential Complex. Journal of Bagh-e Nazar. 2024;21(130).
2. Nasr T. The Role of "Urban Signs" in Analyzing the Components of "Identity" and "Culture" in the Image of the Iranian City (Case Study: The Cityscape of Shiraz). Journal of Urban Identity. 2017;11(29).
3. Sarmadi N, Sameh R. A Comparative Analysis and Evaluation of Architectural Graduate Curricula in American Universities. Journal of Bagh-e Nazar. 2024;21(131).
4. Goodnight C, Jeitner E. Sending out an SOS: being mindful of students need for quiet study spaces The Future of Library Space (Advances in Library Administration and Organization, V. 36). Bingley: Emerald Group Publishing Limited; 2016.
5. Nasr T. The Necessity of Attending to the Place of Islamic Wisdom in Urban Planning and Architecture for the Future of the Islamic-Iranian Progress Model Document. Quarterly Journal of Regional Planning. 2022;12(46).
6. Fink SB, editor Academic library safety and security administrators and staff need to be on the lookout. Brick & Click Libraries Conference Proceedings; 2017.
7. Araujo de Oliveira Vm. The study of urban form: different approaches. urban morphology. 6: Springer; 2020. p. 967-82.
8. Bagheri M, Talischi G, Moeini SM. Determining the Criteria for Judging the Design of Public Buildings in Government Offices. Journal of Bagh-e Nazar. 2024;21(131).
9. Bahrami F. The Impact of Institutional Factors on the Use of Blended Learning by Faculty Members. Journal of Educational Technology. 2023;17(3).
10. Nasr T. Explaining the Components of the Physical Identity of the Traditional Iranian City. Armanshahr Architecture and Urban Planning. 2017;10(21).
11. Alhindi S. Current teaching methods used for english language teaching in upper elementary school and the preferred ones for the lower grades. Education and Linguistics Research. 2021;7(1):35-52.
12. Amraei B. A Methodological Comparison of Product Design and Architectural Design Processes. Journal of Bagh-e Nazar. 2023;20(102).
13. Bernard J, Bocher E, Petit G, Paloinos S. Sky view factor calculation in urban context: computational performance and accuracy analysis of two open and free GIS tools. Journal of Climate. 2018;6(3):60.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Mohammadreza Beyzavi, Tahereh Nasr, Hadi Keshmiri (Author)

این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.