بازخوانی فرم، فضا و فرآیند طراحی در خانه‌های مسکونی تهران در دهه‌های 1330 تا 1350 خورشیدی

چکیده

معماری کنونی ایران یا معماری معاصر ایران مسیر پر فراز و نشیبی را در طی بیش از یک صد سال اخیر در سیر تکوین و توسعه ی خود پیموده است. بروز و نمود متنوع شکلی معماری معاصر تناقضات و پیچیدگی های فراوانی را جهت شناخت معماری این دوره پیش روی ما قرار می دهد.معماری معاصر ایران به ویژه در تهران در دهه های 30تا50 خورشیدی دستخوش دگرگونی های ماهیتی و هویتی شده است.

   این پژوهش تلاش می کند که فرم و فضا را در فرآیند طراحی خانه های مسکونی دهه های 30 تا50خورشیدی در تهران را باز خوانی نماید و با نگاهی عمیق به معماری معاصر ایران و بویژه تهران جریانات و گفتمان های این دوره را باز نمایی کند.

   پرسش اصلی چنین بوده است: رویکرد اصلی معماران نسل سوم در فرآیند طراحی مسکن مسکونی چه بوده است؟

   روش پژوهش مقاله حاضر روش تلفیقی یا ترکیبی (آمیخته) است.در بخش کیفی از روش مطالعه موردی و روش تفسیری- تحلیلی بهره گرفته ایم و در بخش کمی از روش بررسی اسناد و مدترک ( روش اسنادی)و روش توصیفی استفاده کرده ایم.

   شیوه ی گردآوری اطلاعات در روش کیفی گردآوری اطلاعات از نمونه های موردی است و شیوه گردآوری اطلاعات در روش کمی استفاده از اسناد و مدارک (کتاب ها، پژوهش ها، و مقالات و...)می باشد.

   روش تجریه و تحلیل در این پژوهش تفسیری- تحلیلی می باشد.

   در پژوهش حاضر به این نتیجه دست می یابیم که دگرگونی پارادایم های طراحی معماری و نیز دگرگونی عوامل تاثیر گذار بر شکل گیری معماری از یک سو و گرایش به هنر توده ای از دیگر سو اثر معماری و دگرگونی عوامل در روند شکل گیری اندیشه در فرآیند طراحی مشاهده می شود. شاخصه ی ساخت شناسی معماری بناهای مسکونی در دهه ی 30 شاخصه ی مدرن و در دهه ی 40 شاخصه ی مدرنیسم عالی، سر درگمی در یک سبک معماری و در دهه ی 50 مولفه های استفاده از هندسه ی ایرانی- اسلامی ذیل شاخصه سنت گرا بود.