بررسی محدودیت فضایی اراضی مسکونی در شهر نورآباد ممسنی و برنامه‌ریزی‌های آتی جهت تأمین آن

چکیده

مسکن به عنوان یکی از اساسی ترین نیازهای زندگی انسان، از معیارهای مهم سنجش توسعه یافتگی به شمار می رود. مسکن نقش بی بدیلی در کیفیت زندگی داشته و ضامن ایجاد محیطی آرام، امن، آسوده و راحت است. در این مقاله شناخت عوامل محدود کننده ی فضایی اراضی مسکونی و همچنین شناخت بهترین مکان ها برای برنامه ریزی آتی شهر جهت تأمین اراضی مسکونی شهر نورآباد به عنوان هدف اصلی مورد بررسی قرار می گیرد. با انجام این پژوهش میزان موفقیت کلی برنامه ریزی مسکن این شهر پس از انقلاب اسلامی مشخص می شود. پژوهش از نظر هدف «کاربردی» و روش بررسی آن«توصیفی- تحلیلی» است. نتایج حاصل از این پژوهش، بیانگر این است، با توجه به این که عوارض طبیعی متعددی از جمله وجود اراضی کشاورزی و باغات در حاشیه ی محلات و نواحی شهری، همچنین دو رودخانه ی مهم در شمال و جنوب شهر و نهرهای متعددی که در کنار و اطراف اراضی کشاورزی و محدوده ی بافت های روستایی به عنوان محلات کنونی شهر پراکنده اند، علاوه بر این وجود آثار باستانی و ارتفاعات متعدد در پیرامون محدوده ی کنونی شهر که در بسیاری از موارد به دلیل شیب زیاد امکان ساخت و ساز را فراهم نمی سازد. ازجمله آثار باستانی تل نورآباد با حریم 550×650 متر، تل میر جاشیری با حریم 250×100 متر، تل بختیاری باحریم 200×200 متر اشاره کرد. همچنین عوارض مصنوعی محدود کننده ی توسعه ی اراضی مسکونی را می توان خط انتقال برق230 کیلوواتی قائمیه - دوگنبدان با حریم 17 متراز داخل شهر، خط انتقال برق 66 کیلوواتی نورآباد- قائمیه با حریم 13 متر از داخل شهر، خط لوله ی نفت و سه خط لوله ی گاز با حریم حدود 60 متر از داخل شهر اشاره کرد، که عملأ بخشی از اراضی شهر را از امکان بهره گیری خارج می سازند. ولی با توجه به عوامل متعدد محدود کننده ی اراضی مسکونی شهر، طی طرح های توسعه شهری برنامه ریزی مناسب برای توسعه ی فضاهای مسکونی شده و همچنین بهترین مکان ها برای توسعه فضاهای مسکونی آتی شهر مشخص شده است. که اراضی بایر 259 هکتاری ناحیه یک که در شرق شهر واقع شده است، طی طرح جامع مصوب 1375 به عنوان بهترین مکان برای توسعه ی اراضی مسکونی شهر مشخص شد. همچنین طرح تفصیلی در مطالعات و برنامه ریزی های خود، طرح آماده سازی 110 هکتاری از مجموع 259 هکتاری ناحیه ی یک، طرح مصوب جامع شهر را پایه ی برنامه ریزی و طراحی خود قرار داده است. که سعی کرده است با ایجاد جاذبه هایی در محلات مجاور بافت مرکزی و یا سایر محلات از طریق پیش بینی فضاهای خدماتی مناسب و تأمین امکانات دسترسی، به نحوی توزیع جمعیتی در سطح محلات شهر را متعادل تر سازد. که در این زمینه تا حدودی موفق بوده است. و همچنین بافت فرسوده و ساختمان های تخریبی در داخل شهر توان مسکن پذیری بالایی برای توسعه ی آتی شهر دارند. بررسی وضعیت مسکن در شهر طی سال های 1390 - 1365 و بعد از تصویب طرح های جامع و تفصیلی نشان دهنده ی موفقیت کلی برنامه ریزی مسکن در شهر نورآباد است.