بررسی شاخص­ها و مولفه­های کلیدی موثر بر برنامه­دهی طرح مسکن ملی

چکیده

اهداف: با توجه به اهمیت مسکن در توسعه پایدار شهری و بهبود کیفیت زندگی شهروندان، تحقیق حاضر به بررسی شاخص­ها و مولفه‌های کلیدی طراحی در طرح مسکن ملی ایران پرداخته است.

روش­شناسی: روش تحقیق شامل سه مرحله اصلی بود. ابتدا، مولفه‌های کلیدی برنامه‌ریزی مسکن از طریق مطالعه اسنادی و بررسی منابع علمی، اسناد رسمی و تجربیات سایر کشورها شناسایی شد. 6 شاخص دربرگیرنده 30 مولفه شناساییی شد. اعتبارسنج شاخص­ها با استفاده از روش دلفی و تشکیل پانلی متشکل از ۳۰ متخصص، در دو دور انجام شد. پس از تأیید مولفه‌ها، پرسشنامه‌ای با ۳۰ سؤال در مقیاس لیکرت طراحی شد. روایی پرسشنامه از طریق نظرات خبرگان، تحلیل عاملی تأییدی (CFA) و شاخص‌های AVE  و CR تأیید شد. پایایی آن نیز با روش بازآزمایی (ضریب همبستگی 0.85) و آلفای کرونباخ (0.89) سنجیده شد. جامعه آماری شامل متقاضیان مسکن، شهروندان و پژوهشگران بود و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران ۱۰۰ نفر تعیین شد. در نهایت، داده‌ها با روش آنتروپی وزن‌دهی شدند.

یافته­ها: بر اساس نتایج حاصل از مدل انتروپی، شاخص­های اقتصادی با وزن 177/0 بالاترین اهمیت را داشته و پس از آن مولفه­های زیست­محیطی و استانداردهای ساختمانی و معماری هر دو با وزن 169/0 در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. کمترین وزن نهایی مربوط به "خطوط راهنمای طراحی" با مقدار 148/0 بوده که نشان می‌دهد در مقایسه با سایر شاخص‌ها، تأثیر کمتری در ارزیابی کلی داشته است.

نتیجه­گیری: بر اساس یافته­ها، مهم‌ترین شاخص‌های کلیدی در برنامه‌دهی طرح مسکن ملی ایران، در پنج دسته کلی استانداردهای معماری و ساختمانی، شاخص‌های مدیریتی، شاخص های اجتماعی، مؤلفه‌های اقتصادی، و جنبه‌های زیست­محیطی طبقه­بندی شدند.