بررسی شاخص ها و مولفه­ های کلیدی موثر بر برنامه ­دهی طرح مسکن ملی

نویسندگان

    سپهر ادیب زاده گروه معماری، واحد کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، کیش، ایران.
    بهمن ادیب زاده * گروه معماری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. b-adibzadeh@sbu.ac.ir
    علی اکبری گروه معماری، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

کلمات کلیدی:

برنامه¬دهی, مسکن ملی, شاخص, انتروپی

چکیده

با توجه به اهمیت مسکن در توسعه پایدار شهری و بهبود کیفیت زندگی شهروندان، تحقیق حاضر به بررسی شاخص ­ها و مولفه‌های کلیدی طراحی در طرح مسکن ملی ایران پرداخته است. روش تحقیق شامل سه مرحله اصلی بود. ابتدا، مولفه‌های کلیدی برنامه‌ریزی مسکن از طریق مطالعه اسنادی و بررسی منابع علمی، اسناد رسمی و تجربیات سایر کشورها شناسایی شد. 6 شاخص دربرگیرنده 30 مولفه شناساییی شد. اعتبارسنج شاخص­ها با استفاده از روش دلفی و تشکیل پانلی متشکل از ۳۰ متخصص، در دو دور انجام شد. پس از تأیید مولفه‌ها، پرسشنامه‌ای با ۳۰ سؤال در مقیاس لیکرت طراحی شد. روایی پرسشنامه از طریق نظرات خبرگان، تحلیل عاملی تأییدی (CFA) و شاخص‌های AVE  و CR تأیید شد. پایایی آن نیز با روش بازآزمایی (ضریب همبستگی 0.85) و آلفای کرونباخ (0.89) سنجیده شد. جامعه آماری شامل متقاضیان مسکن، شهروندان و پژوهشگران بود و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران ۱۰۰ نفر تعیین شد. در نهایت، داده‌ها با روش آنتروپی وزن‌دهی شدند. بر اساس نتایج حاصل از مدل انتروپی، شاخص ­های اقتصادی با وزن 177/0 بالاترین اهمیت را داشته و پس از آن مولفه­ های زیست­ محیطی و استانداردهای ساختمانی و معماری هر دو با وزن 169/0 در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. کمترین وزن نهایی مربوط به "خطوط راهنمای طراحی" با مقدار 148/0 بوده که نشان می‌دهد در مقایسه با سایر شاخص‌ها، تأثیر کمتری در ارزیابی کلی داشته است. بر اساس یافته­ ها، مهم‌ترین شاخص‌های کلیدی در برنامه‌دهی طرح مسکن ملی ایران، در پنج دسته کلی استانداردهای معماری و ساختمانی، شاخص‌های مدیریتی، شاخص های اجتماعی، مؤلفه‌های اقتصادی، و جنبه‌های زیست­محیطی طبقه­ بندی شدند.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

1. Ahmad Motlaghi E, Taghipour AA, Asgari Q. Ranking Urban Areas Based on Quantitative and Qualitative Housing Indicators (Case Study: Damghan City). Urban Space and Social Life. 2024.

2. OECD. Housing and Inclusive Growth: OECD Publishing; 2020.

3. Gehl J. Cities for people. Washington, DC: Island Press; 2010.

4. Alexander C. A pattern language: Towns, buildings, construction. New York, NY: Oxford University Press; 1977.

5. Mirmoghtadaee M. Demands and feasibilities of open building in Iranian urban context. open house international. 2008;33(1):61-71.

6. Heydari AA, Hosseini M, Bahraini SH. Comparative Study of the Mehr Housing and National Housing Plans in Iran Sustainable Architecture and Housing Design. Scientific-Research Quarterly of Urban Studies in Iran. 2021;12(3):45-60.

7. Shamseddini A, Safarian E, Nekooi Bakhsh MR. Identifying Challenges and Evaluating the Performance of Mehr Housing from Citizens' Perspectives (Case Study: Pardis Town - Kazeroon). Human Geography Research. 2018;50(3):609-25.

8. Habitat UN. Guidelines for sustainable housing design. 2020.

9. Arcadis. International Construction Costs Report 2022. 2022.

10. Saylam S. Vernacular Iranian housing as a sustainable model of functional and aesthetic comfort in contemporary passive dwellings. Journal of Infrastructure, Policy and Development. 2024;8(16):10562.

11. Safai R, Keshavarz SR, Siyar Samani S, editors. Evaluating Mehr Housing from the Perspective of Urban Environmental Quality. Seventh National Conference on Sustainable Development in Geography and Planning, Architecture, and Urbanism; 2018; Tehran.

12. Noori R, Borborajdari M, Borborajdari M. Examining the Government's Achievement of Mehr Housing Goals: A Case Study of Pardis New City in Tehran. Journal Title. 2016;15(43):445-52.

13. Batty M, Axhausen KW, Giannotti F, Pozdnoukhov A, Bazzani A, Wachowicz M. Smart cities of the future. The European Physical Journal Special Topics. 2012;214:481-518.

14. Faraghnia F, Noroozian P, editors. Examining the Effects of Increased Building Density on Quality of Life Indicators in Talesh City. National Conference on Human-Centric Architecture and Urbanism; 2013; Tehran.

15. Lynch K. The image of the city. Cambridge, MA: MIT Press; 1960.

16. Oliver P. Built to meet needs: Cultural issues in vernacular architecture. Oxford, UK: Elsevier; 2006.

17. Ghafourian M, Aghaei S. Revisiting and Prioritizing Flexibility Criteria in Apartment Housing Design in Iran. Safa. 2016;26(3):41-64.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۳/۱۱/۲۸ — به روز شده در ۱۴۰۴/۰۴/۱۲

نسخه ها

ارسال

۱۴۰۳/۰۹/۲۴

بازنگری

۱۴۰۳/۱۱/۰۳

پذیرش

۱۴۰۳/۱۱/۱۸

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

ادیب زاده س. .، ادیب زاده ب.، و اکبری ع. . (1404). بررسی شاخص ها و مولفه­ های کلیدی موثر بر برنامه ­دهی طرح مسکن ملی. تجلی هنر در معماری و شهرسازی، 2(4)، 15-28. https://jmaaue.org/index.php/jmaaue/article/view/28 (Original work published 1403)

مقالات مشابه

1-10 از 15

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.